Tuvalet Adabı – WC – Tuvalette nasıl Davranılmalı

Konu: Tuvalet Adabı – WC – Tuvalette nasıl Davranılmalı

Selâmün aleyküm

Konu anlatım sırası:

1-) Bölüm 1: Önemli konu giriş bilgileri. (yazılı)
2-) Bölüm 2: Maddeler halinde Anlatım. (yazılı)
3-) Bölüm 3: Besmele Nerede Nasıl Çekilir. (videolu)
(Video 2: Tuvalet Banyo pis yere girmeden ” Bismillâh ” çekmek ile alakalı video.)

Bölüm 1: Önemli konu giriş bilgileri.

Eskilerin zarif deyimiyle def-i hacet, yani tuvalet ihtiyacı insanın en doğal ve zorunlu ihtiyacıdır. İslâm Peygamberi (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) bu doğal ihtiyacın giderilmesine bile bir incelik, ölçü ve ahlâk getirmiştir. Sadece getirmekle kalmamış aynı zamanda bunu ilk Müslümanlar için bir öğretim konusu yapmıştır. Tuvalet âdâbı, aynı zamanda temizlik bilincini, ötekine saygı anlayışını, çevre duyarlılığını ve hatta zihnen ve bedenen temizlenme ve temiz kalma iradesini içeren bir öğretiyi yansıtmaktadır. Beden temizliği esasen kendileriyle ruhî temizliğin hedeflendiği ibadetler için de ön şarttır. Bir ön hazırlık safhasıdır. Bundan dolayı Allah Resûlü (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem), “Temizlik imanın yarısıdır.”  buyurmuştur.

Büyük ve Küçük Abdestten sonra temizlenmek nasıl olmalı?

Din dilinde büyük abdestten sonra taharetlenmeye yani temizlenmeye “istincâ”, küçük abdestten sonra temizlenmeye ise “istibrâ” denir.

İslâm’da temel bir esas olarak, vücut ve mekân temizliği yapılmadan bazı ibadetler câiz ve makbul görülmemiştir. Bu meyanda meselâ tuvalet âdâbına çok ehemmiyet verilmiş, Müslümanların elbiselerine necâset sıçratmaması, güzelce istibrâ yapması emredilmiştir. Nitekim Allah Resûlü (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem): “Kabir azabının çoğu, necâsetten gereği gibi sakınmamaktan kaynaklanır” buyurmuştur. (İbn-i Mâce, Tahâret, 26)

İstibrâ:

Küçük abdest bozduktan sonra idrar yolunda kalabilecek idrar damla ve sızıntılarının tamamen kesilmesi için bir süre bekleme, bundan sonra vücuttaki idrar sızıntılarını temizleme işlemine fıkıh dilinde “istibrâ” denilir.

Özellikle erkekler açısından istibrâ daha önemlidir. Şayet özür hali söz konusu değilse vücuttan idrar sızıntısı olduğu sürece abdest geçerli olmaz. Bunun için de idrarın vücuttan iyice çıkmasını beklemek, bu amaçla biraz hareket etmek, yürümek veya öksürmek gerekebilir. İdrar sonrası abdest alınmayacak olsa bile, temizlik iyi yapılmadığında geriye kalan idrar sızıntısı elbiseye bulaşacağından bu temizliğe dikkat edilmesi her zaman önemini korumaktadır. Bunun için Hz. Peygamber (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) idrardan sakınmayı emretmiş, kabir azabının çoğunun idrardan sakınmama sebebiyle olacağını haber vermiştir. (Buhârî, “Vudû”, 55; İbn Mâce, “Tahâret”, 26)

İstincâ:

Çevre temizliği kadar beden ve elbise temizliği de gerek kişinin sağlığı ve beşerî ilişkileri gerekse ibadet hayatı için önem taşıdığından literatürde “istincâ” terimiyle ifade edilen temizlik yani büyük abdest bozulduktan sonra dışkı ve idrar yollarında yapılacak dışkı, idrar vb. temizliği de Müslümanın hayatında ayrı bir önem taşır. Aslolan bu temizliğin su ile yapılmasıdır. Hatta su ile temizliğin İslâm toplum ve medeniyetinin en belirgin vasıflarından biri olduğu ve bu sebeple Müslümanların kavuştukları beden ve elbise temizliğinin Batılılar tarafından da hayranlıkla ifade edildiği görülür.

Su bulunmadığı takdirde bu temizliğin en uygun temizlik araçlarıyla yapılması gerekir. Temizlik sol elle yapılmalı, suyun ve diğer temizlik araçlarının kullanımında israftan kaçınılmalı, fakat temizliğin titizlikle yapılmasından da ödün verilmemelidir. Fıkıh kitaplarında eğitim ve ilim aracı olduğu için kâğıdın istibrâ ve istincâda kullanılması doğru bulunmamış ise de günümüzde iki kâğıt türü birbirinden ayrıldığı ve kâğıdın imal ve temini kolaylaştığı için, özellikle büyük abdest temizliğinde suyun kullanımı ve kurulanma kaçınılmaz olmuştur. Bu itibarla Batı toplumlarında yaygın olduğu şekliyle sadece tuvalet kâğıdı ile temizlenmenin yetersiz olduğunu, Su ile temizlik yapıldıktan sonra avret yerinin bez veya tuvalet kâğıdı ile kurulanması.
(Su var ise Mutlaka su ile Temizlik Yapılmalı, daha sonra var ise eğer bez ile kurulama yapılabilir.)

Bölüm 2: Maddeler halinde Anlatım.

• Tuvalete girerken Euzü Besmele çekilip, “Allahümme innî eûzü bike minel hubsi vel habâis” duası okunur. 
  (Mesela ezberleyemedik hemen ezberleyene kadar içeriye duyuracak kadar pis yere tuvalete girmeden yani “ Bismillâh ” çekip girmek. Banyo içinde geçerlidir. Bölüm 3’de video var Cübbeli Ahmet Mahmut Ünlü Hoca efendi anlatıyor.)
• Tuvalete girerken elinde, Allahü teâlânın ismi ve Kur’an-ı kerim yazılı bir şey bulunmamalı. Cepte veya kapalı olursa mahzuru olmaz. Boynunda Allah yazılı kolye bulunmamalı. Varsa bluz içine koymalı.
• Tuvalete uygun şekilde kaplanmış muskayla girmek caizdir.
• Tuvalete sol ayakla girip, sağ ayakla çıkmalı.
• Tuvaletten çıkınca, “Elhamdülillâhillezî ezhebe anil eza ve âfâni” duası okunmalı.
  (Mesela ezberleyemedik hemen ezberleyene kadar tuvaletten çıkıyoruz tabi ki “ Bismillâh “ demek.)
• Tuvalette konuşmamalı, çok oturmamalı, gazete falan okumamalı, şarkı söylememeli, sigara içmemeli, sakız çiğnememelidir.
• Tuvalette zikredilmez, selam verenin selamı alınmaz. Aksıran ise, kalbinden Elhamdülillah der.
• Tuvalette abdest bozarken, önü ve arkayı kıbleye getirmemeli. Sola doğru meyletmeli.
• Tuvalet ihtiyacını giderirken Kâbe yönüne dönmemek ve kıbleyi arkaya almamak da konuya ilişkin nebevî bir uyarıdır. Hz. Peygamber (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem), “Büyük veya küçük abdest bozarken kıbleyi önünüze ve arkanıza almayın; doğuya veya batıya dönün.” buyurmuş, böyle bir durumda kıblenin sağ veya sol yana alınmasını tembihlemiştir.
• İstincadan, yani taharetlendikten sonra hemen örtünmeli.
• Sol el ile taharetlenmeli. Sol elinde, istincaya mâni bir özür varsa, sağ elle istinca yapmasında kerahat yoktur.
• Taharetlenme esnasında sağ eli kullanmamak, tuvalet terbiyesine dair Peygamber Efendimizden (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) öğrendiğimiz bir diğer husustur. Konuya ilişkin bir ifadesinde Hz. Âişe annemiz, Resûlullah’ın (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem), sağ elini temizlik ve yemek için, sol elini de temizlenmek ve benzeri temiz olmayan işler için kullandığını ifade eder. O (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) , söz konusu tavrını sahâbe için bir alışkanlığa dönüştürme istikametinde oldukça hassas davranmış, sağ elle taharetlenmek ve sol elle yemek gibi aksi uygulamaları yasaklamış, bu kurala riayet etmeyenleri de bizzat uyarmıştır.
• Pisliği parmakla alıp eli yıkamalı. En sonunda kalan pislik varsa onu da su ile yıkamalı.
• Erkekler, istinca yaparken, arkadan öne doğru, kadınlar ise önden arkaya doğru yıkamalı. Böylece ön avret yerine pislik bulaştırılmadığı gibi, tahrik edilerek şehvete de sebep olunmaz.
• Taharetlendikten sonra, bezle kurulanmalı. Bez yoksa tuvalet kâğıdıyla da kurulanmak caiz olur. Bu kâğıtlar o maksatla imal edilmiştir. Başka kâğıtları kullanmak mekruh olur.
• İstincadan, yani temizlendikten sonra iç çamaşırına bir miktar su serpmeli. Böylece, çamaşırında yaşlık görünce idrar sanmamalı, bu benim döktüğüm su diyerek vesveseye kapılmamalı.
• Temizlendikten sonra, erkekler istibra yapmalı. Kadınlar istibra yapmaz. İstibra idrar kanalında idrar bırakmamaktır. İstibra, yürüyerek, öksürerek veya sol tarafa yatarak yapılır.
• İstibra yapılmadan tuvaletten çıkılırsa, idrarın çıkma ve çamaşıra bulaşma ihtimali olacağından, tuvaletten çıkmadan önce idrar deliğine, arpa büyüklüğünde bir pamuk konularak idrarın dışarı çıkması önlenmeli.
• İstibra yapılarak idrar kalmadığının anlaşılmasına, kalbin mutmain olmasına istinka denir. İstinkadan sonra, artık abdest alınabilir.
• Avret yerine ve necasete bakmamalı, tuvalete sümkürmemeli, tükürmemeli.
• Zaruretsiz ayakta idrar yapmamalı. Tuvalette elbiseye idrar sıçratmamalı. Bunun için mümkünse, ayrı bir pijama, eşofman kullanılmalıdır. Tuvalete özel pijama ile ve başı örtülü olarak girmek müstehabdır.
• Tuvaletten çıkınca elleri yıkamalı.
• Hiçbir suya, cami duvarına, mezarlığa ve yola abdest bozmamalıdır.
• Abdest bozulması uygun olmayan sular; insan veya hayvanların içtiği, yahut insanların kullandığı sulardır. Bunlar da, ırmak, çay, göl, gölet, havuz ve su birikintileridir. Nitekim Resûlullah (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem), “Lânetlenmeye neden olan üç şeyi yapmaktan sakının: su kaynaklarının çevresine, yol ortasına ve gölgelik yerlere abdest bozmaktan.” buyurarak ümmetini uyarmıştır.
• Su bulunmazsa, taş ve benzerleriyle taharetlenmek, de su yerine geçer.

– Tuvalete girerken:

Enes b. Mâlik (ra) diyor ki, “Hz. Peygamber (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) tuvalete girerken, ‘Allâhümme innî eûzü bike mine’l-hubüsi ve’l-habâis’ (Allah’ım! Her türlü pislikten ve necasetten sana sığınırım.) derdi.” (Buhârî, Deavât, 15)

– Tuvalet ihtiyaçlarımızda Kimsenin Göremeyeceği yerler tercih edilmeli:

– Muğîre b. Şu’be’nin naklettiğine göre, Hz. Peygamber (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem), tuvalet ihtiyacını gidereceğinde (kimsenin göremeyeceği kadar) uzağa giderdi. (Ebû Dâvûd, Tahâret, 1)

– Muâz b. Cebel’den nakledildiğine göre, Resûlullah (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Lânetlenmeye neden olan üç şeyi yapmaktan sakının; su kaynaklarının çevresine, yol ortasına ve gölgelik yerlere abdest bozmaktan.” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 14)

– Tuvalet ihtiyaçlarımızda Yön ne tarafa olmalı?: Doğu veya Batıya doğru olmalı:

Ebû Eyyûb (el-Ensârî)’den rivayet edildiğine göre, Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Mustafa (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

“Büyük veya küçük abdest bozarken kıbleyi önünüze ve arkanıza Almayın; doğuya yahut batıya dönün.” (Müslim, Tahâret, 59)

– Su ile Taharetlenmek (Yani Temizlemek Temizlenmek):

Peygamberimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) kendisi de su ile taharetlenmiş, hatta bu amaçla Enes b. Mâlik ve Ebû Hüreyre gibi bazı sahâbîler kendisine su temin etme konusunda yardımcı olmuşlardır. Sevgili eşi Hz. Âişe annemiz de, suyun bulunduğu zamanlarda Resûlullah’ın (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) her tuvalet ihtiyacı sonrasında mutlaka su ile taharetlendiğini vurgulu bir dille beyan etmiştir. Dahası, eşleri aracılığı ile erkeklere haber göndererek, “Kocalarınıza su ile temizlenmelerini söyleyin. Ben onlara bunu söylemekten hayâ ediyorum ama bilmeliler ki, Allah Resûlü (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) su ile temizlenirdi.” der.

– Tuvalet ihtiyacından sonra (Üstünüzü Toparladıktan sonra):

Tuvalet sonrası elleri yıkamak da, gündelik yaşama ilişkin nebevî sünnetin önemli bir alışkanlığını oluşturur. İbn Abbâs, Resûlullah’ın (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra ellerini yıkadığına dair gördüklerini şöyle anlatır: “Nebî (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) gece uykudan kalkıp tuvalet ihtiyacını giderdi. Sonra ellerini ve yüzünü yıkadı. Daha sonra da uyudu.”

– İhtiyaç giderildikten sonra Tuvalet temizliği:

Tuvalete giden kimse, girdiği tuvaleti nasıl bulmak istiyorsa, çıkarken de aynı titizlik içerisinde terk etmeli, beden temizliğine gösterdiği dikkati, tuvalet konusunda da devam ettirmelidir. Evinde kendi tuvaletini kullanırken ne derece itinalı davranıyorsa, umuma açık tuvaletlerde de o kadar edepli davranmak Müslüman’ın ahlâkı olmalıdır.

Bölüm 3: Besmele Nerede Nasıl Çekilir.

– Besleme Banyo Tuvalette Ne gibi durumlarda Çekile bilir?:
(İçeride ve Dışarıda nasıl olacağı anlatılıyor.)

– Video 2: Tuvalet Banyo pis yere girmeden ” Bismillâh ” çekmek ile alakalı video.

Bismillâh ne demek ALLÂH TE’ÂLÂ’NIN Adıyla.

Kaynaklar:
– dinimizislam.com (Tuvalet adabı ile ilgili konular.)
– islamveihsan.com (Tuvalet adabı ile alakalı konular.)
– İsmailağaNet Youtube